Honorowa Złota Lampka Górnicza dla Alicji Knast

Śląskie korzenie i europejska kariera

Alicja Knast jest jedną z najbardziej cenionych postaci świata muzealnictwa w Europie Środkowej. Z wykształcenia muzykolog, karierę rozpoczęła w 1995 roku w Muzeum Narodowym w Poznaniu, gdzie pełniła funkcję kuratorki wystaw. Następnie współtworzyła zespół Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie, a w latach 2012–2014 odpowiadała za przygotowanie wystawy stałej w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, które w 2016 roku zdobyło tytuł Europejskiego Muzeum Roku (EMYA).

W latach 2014–2020 kierowała Muzeum Śląskim w Katowicach oraz Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, gdzie realizowała ambitne projekty popularyzujące dziedzictwo regionu. W 2021 roku objęła stanowisko dyrektorki generalnej Galerii Narodowej w Pradze – jednej z najważniejszych instytucji muzealnych Europy.

Pod jej kierownictwem Galeria zyskała nowoczesny profil i międzynarodową rozpoznawalność. Alicja Knast konsekwentnie rozwija dialog międzykulturowy i współpracę z największymi muzeami świata – Luwrem, Centrum Pompidou czy Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Paryżu. W ostatnich latach zainicjowała prestiżowe wystawy, m.in. „Toyen”, „Move. Intymność jako forma oporu”, „Od Michała Anioła do Callota” czy „Szkoła paryska: artyści czescy i paryski okres międzywojenny”.

Za wkład w rozwój współpracy kulturalnej między Francją a Czechami została w 2025 roku uhonorowana Orderem Sztuki i Literatury, przyznanym przez francuskie Ministerstwo Kultury.

Złota Lampka – symbol rybnickiego uznania

Honorowa Złota Lampka Górnicza jest jedną z najstarszych i najbardziej prestiżowych nagród kulturalnych w regionie. Przyznawana jest od 1985 roku przez Prezydenta Miasta Rybnika osobom szczególnie zasłużonym dla rozwoju kultury miasta i regionu.

Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się:

• 1985 – dr Innocenty Libura
• 1986 – prof. Karol Szafranek
• 1987 – Lidia Grychtołówna
• 1988 – Helena Sakowska
• 1989 – dr Józef Musioł
• 1990 – Janina Podlodowska
• 1991 – Henryk Mikołaj Górecki
• 1992 – Czesław Gawlik
• 1993 – Barbara i Marian Rakowie
• 1994 – Zbigniew Jankowski
• 1995 – Stanisław Krawczyk
• 1996 – Piotr Paleczny
• 1997 – Renata Hupka
• 1998 – Adam Makowicz
• 1999 – Tadeusz Kijonka
• 2000 – Mirosław Jacek Błaszczyk
• 2001 – Franciszek Pieczka
• 2002 – Wojciech Bronowski
• 2003 – Leon Mielimąka
• 2004 – Zygmunt Brachmański
• 2005 – Czesław Freund
• 2006 – Krzysztof Popek
• 2007 – Marek Szołtysek
• 2008 – ks. prof. Jerzy Szymik
• 2009 – ks. abp Damian Zimoń
• 2010 – prof. Wiesław Szlachta
• 2011 – Aleksandra Klich
• 2012 – Kabaret Młodych Panów
• 2013 – dr Jacek Glenc
• 2014 – Kazimiera Drewniok
• 2015 – zespół „Carrantuohill”
• 2016 – Wiesław Pieregorólka
• 2017 – Ryszard Kalamarz
• 2018 – Maria Warchoł-Sobiesiak
• 2019 – Olek Krupa
• 2020 – Zenon Keller
• 2021 – South Silesian Brass Band
• 2022 – Miejska Orkiestra Dęta Rybnik
• 2023 – Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Karola i Antoniego Szafranków w Rybniku
• 2024 – Teatr Ziemi Rybnickiej
• 2025 – Alicja Knast

Kultura jako wspólna przestrzeń

Uroczystość wręczenia nagrody zakończył spektakl „Juliusz” w wykonaniu Teatru Powrotów – artystyczna medytacja nad śląskim etosem pracy i postacią doktora Juliusza Rogera.

Przyznanie Honorowej Złotej Lampki Górniczej Alicji Knast stanowi nie tylko wyraz uznania dla jej międzynarodowych osiągnięć, ale także symboliczny powrót do korzeni – do miasta, w którym kształtowała się jej wrażliwość na sztukę i dziedzictwo regionu. Rybniczanka, dziś kierująca jednym z najważniejszych muzeów Europy, dołączyła do grona osobistości, które swoją pracą promują Rybnik i śląską kulturę na świecie.