CR nr 8 (49) by fabrykainformacji

Reklama

Co tam zdziałała

Wspólny bilet i ulgi

na Wiejskiej

dla tych, którym się należy?

Dziś o Izabeli Kloc z PiS-u, reprezentantce Mikołowa w okręgu 30 (rybnickim), która zdobyła w 2011 r. 12833 głosy, specjalistce od funduszy europejskich Więcej czytaj na str. 3

Samorządowcy rozważają wprowadzenie wspólnego biletu na terenie całego subregionu zachodniego. Więcej czytaj na str. 4

wielk rybni a cka kr zyżó wka st

r. 6

TYGODNIK BEZPŁATNY 2 marca 2012 Rok II, nr 8 (49) Nakład 10 tys. egzemplarzy

Módlcie się i nie martwcie się at m e T

tygodnia

Rybnik

Choć można się było spodziewać, że głosowanie nad projektem uchwały w obronie stacji ojca Rydzyka wzbudzi dużo emocji, to chyba nikt nie przypuszczał, że zostanie poprzedzone aż tak burzliwą dyskusją. Radny Drabiniok uderzał wręcz w bibijne tony. – Nie rozdzierajcie szat! Módlcie się! – nawoływał rajca.

Radni PO Piotr Kuczera i Bronisław Drabiniok dali wyraz swemu niezadowoleniu

Angielski święty

patronem kaplicy zamkowej

TAJEMNICE HISTORII NA WEEKEND Maria Panna, święty Jan Chrzciciel, św. Krzyż, św. Jakub czy Duch św. – to często spotykane wezwania, czyli patrocinia polskich świątyń. Patronem kaplicy zamkowej w Raciborzu jest tymczasem św. Tomasz Becket. Wielu turystów zadaje często pytanie, dlaczego w średniowieczu wybrano akurat męczennika z kraju Albionu?

Ciąg dalszy na str. 5 

Rybniczanie, szykujcie się Co z rozbudową magistratu? Zbiry napadły sąsiada na podwyżkę Ciąg dalszy na str. 2 

Rybnik

Rybnicki magistrat nie zostanie rozbudowany. Taką decyzję podjęli radni na ostatniej sesji. Na inwestycję miasto miało zabezpieczone 5 mln zł. Pieniądze te zostaną zagospodarowane w inny sposób. – Na modernizację budynku po dawnej palarni kawy – informuje prezydent Fudali. Do odnowionego budynku przeniosą się urzędnicy. Ciąg dalszy na str. 4

biały dzień, w Czerwionce-Leszczynach, dwóch mężczyzn wtargnęło do mieszkania sąsiada. Uderzyli domownika w głowę, zabrali DVD, dekoder oraz telefon. Na koniec zagrozili, że jeżeli powiadomi policję, to go zabiją. Na szczęście bandyci są już w rękach policji. Do zdarzenia doszło w poniedziałek około 14.00 w jed-

nym z prywatnych mieszkań w Leszczynach. Zatrzymani to 29-latek i jego 22-letni kompan. Policjanci odzyskali skradzione przedmioty. Pokrzywdzony trafił do rybnickiego szpitala. Obrażenia głowy jakich doznał podczas napadu nie zagrażają jego życiu. Zatrzymani byli już wcześniej karani za kradzieże i włamania. red.

Rybnik

Mamy złą wiadomość dla mieszkańców Rybnika. Już od kwietnia przy płaceniu rachunków za wodę trzeba będzie sięgnąć głębiej do portfela. Cena 1 m3 wody wzrośnie o 20 groszy. – Zmiana taryfy zawsze budzi w Rybniku duże emocje – zauważył prezydent Fudali. Z kolei prezes PWiK zapewnił, że woda w Rybniku wcale nie jest taka droga. Ciąg dalszy na str. 4 

3 marca 2012

Wiadomości

Módlcie się im. Henryka Sławika i nie martwcie się

Szkoła Rybnik

Z inicjatywą nadania szkołom funkcjonującym w Zespole Szkół Budowlanych w Rybniku imienia Henryka Sławika wyszli nauczyciele, dyrekcja, rodzice i uczniowie. Propozycję poparli już rybniccy radni. – Dobrze się stało, że wybrano takiego patrona – komentował podczas sesji radny Piotr Kuczera.

a ostatniej sesji rybniccy radni poparli wniosek dyrekcji, nauczycieli, rodziców i uczniów, którzy zaproponowali, by nadać szkołom wchodzącym w skład Zespołu Szkół Budowlanych imienia Henryka Sławika. – Dobrze się stało, że z inicjatywy szkoły wybrano takiego patrona. Wybór ten wpisuje się w tradycje nadawania szkołom czy ulicom imion ludzi stąd – podkreślił jeszcze przed głosowaniem radny Piotr Kuczera. Uchwała podjęta przez radnych wejdzie w życie 1 września 2012. Henryk Sławik – Ślązak, uczestnik powstań śląskich, aktywny działacz plebiscytowy, delegat do Ligii narodów, poseł do Sejmu

Reklama

Śląskiego. Po wybuchu II wojny światowej przebywał na Węgrzech, gdzie organizował pomoc dla internowanych wojsk. Szacuje się, że uratował życie około 30 tysiącom ludzi, w tym 5 tysiącom Żydów, między innymi przerzucając uciekinierów do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wystawiając żydowskim uciekinierom fałszywe dokumenty potwierdzające katolickie pochodzenie oraz organizując sierociniec dla żydowskich dzieci pod nazwą Dom Sierot Polskich Oficerów. Rozstrzelany w niemieckim obozie Mauthausen. Pośmiertnie uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata oraz Orderem Orła Białego. (m)

Rybnik Choć można się było spodziewać, że głosowanie nad projektem uchwały w obronie stacji ojca Rydzyka wzbudzi dużo emocji, to chyba nikt nie przypuszczał, że zostanie poprzedzone aż tak burzliwą dyskusją. Radny Drabiniok uderzał wręcz w bibijne tony. – Nie rozdzierajcie szat! Módlcie się! – nawoływał rajca.

o tym, jak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie przyznała TV Trwam miejsca na platformie cyfrowej, radni PiS postanowili interweniować. Przygotowali projekt uchwały, w którym stanęli w obronie stacji ojca Rydzyka. Projekt trafił pod obrady Rady Miasta. – Większość obywateli naszego kraju to katolicy – przypomniał radny Stanisław Jaszczuk (PiS) i apelował, by nie odbierać wierzącym ich praw. Później głos zabrali radni opozycji. Dali wyraz swemu niezadowoleniu. Radny Piotr Kuczera (PO) poddał w wątpliwość treść samej uchwały.

Zdanie, że „telewizja Trwam dociera do tysięcy rybniczan niezwykle przywiązanych do swej stacji” uznał za przesadę i nadużycie. – Niestety ta uchwała ma podtekst polityczny. Na pewno nie chodzi tu o dobro mieszkańców Rybnika – stwierdził Kuczera i dodał, że dotychczasowi widzowie TV Trwam będą mogli w dalszym ciągu odbierać stację za pośrednictwem kablówki i telewizji satelitarnej. Barwnym wystąpieniem popisał się radny Bronisław Drabiniok. On także mówił o próbie manipulacji wymierzonej w sympatyków stacji ojca Rydzyka. – TV Trwam nadawała, nadaje i będzie nadawała.

mieszkańcom, że jesteście prawą ręką i orężem Prawa i Sprawiedliwości na tej ziemi – podkreślił radny Drabiniok. – Przecież nie kto inny, jak radny Jaszczuk zawsze nawołuje, żebyśmy nie uprawiali tu polityki. A czymże innym jest uchwała PiS-u? – dorzuciła radna Monika KraBiedni rybniczanie kowczyk-PiotrowO propo są manipulowani, ojcie ska (PO) zycji, by c Tad no niestety. Są zaSporo do pozostał h eusz Rydzyk o n o rowy obywate wiedzenia miał straszani, że nie lem mia m sta, czytaj n a też radny Francibędą mieli możcaferyb portalu nik.pl szek Kurpanik. – liwości oglądania Nie mam nic przeswojej stacji – przeciwko TV Trwam, konywał radny i doale nie przyłożę do tego dał, że jeśli TV Trwam znajdzie się na multipleksie wszystkiego ręki. Ojciec Tadecyfrowym, to wtedy dopie- usz Rydzyk nie spełnił wymoro powstanie problem, gdyż gów, więc nie dostał koncesji – trzeba będzie kupić dekoder. argumentował Kurpanik. Głos zabrał też radny Jan – Więc proszę się o nic martwić. Ja bym powiedział „mó- Mura z BSR. – PiS to nasz kodlcie się!” – nawoływał radny alicjant, którzy przygotował Drabiniok. uchwałę. Niech każdy zagłoW dalszej części wypowie- suje zgodnie ze swoim sumiedzi, skierowanej już do rad- niem – zaproponował Mura. A wynik głosowania był nanych koalicji, radny Drabiniok nie zrezygnował z biblijnych stępujący. 15 radnych głosotonów. – Kościół katolicki ist- wało za przyjęciem uchwały. nieje od 2 tysięcy lat. Klub PiS Radni opozycji w ramach prokilkanaście. Wy szykujecie testu nie wzięli udziału w głorozłam w kościele katolickim! sowaniu. Wsłuchajcie się w słowa czyta(m) nia na środę popielcową i nie rozdzierajcie szat na pokaz! Jak zwykle zagraliście na najniższych uczuciach – wołał do radnych PiS. – Teraz mam pytanie do Radnych Bloku Samorządowego Rybnik. Czy rzeczywiście chcecie wpisywać się – tyle foteli dyrektorskich w ten nurt PiSw rybnickich placówkach oświatowych owski? Podobno jesteście bezparjest do obsadzenia w konkursie tyjni i apolityczni. ogłoszonym przez ratusz Nieprawda! Trzeba wreszcie uzmysłowić

Liczba

tygodnia

Reklama

3 marca 2012

Co tam zdziałała na Wiejskiej Rybnik

Dziś o Izabeli Kloc z PiS-u, reprezentantce Mikołowa w okręgu 30 (rybnickim), która zdobyła w 2011 r. 12833 głosy, specjalistce od funduszy europejskich.

ak dotąd posłanka zdążyła zabrać siedem razy głos na sejmowej mównicy, co nie jest wynikiem zachwycającym. Ma za to na koncie 18 interpelacji i 3 zapytania. To przyzwoita aktywność. Czym się interesuje? Interpelacje zgłosiła w sprawach: leczenia pacjentów z chorobami naczyń obwodowych – tętniczych, miReklama

Wiadomości krokrążenia, układu chłonnego i naczyń żylnych w woj. śląskim, koncesji na naziemne nadawanie telewizji cyfrowej dla Telewizji Trwam, braku od 6 lat waloryzacji kwoty zasiłku pielęgnacyjnego, objęcia subwencją oświatową przedszkoli, wprowadzenia regulacji dotyczących ograniczenia modyfikacji przez wydawców podręczników szkolnych dopuszczonych do użytku szkolnego, rekompensaty dla budżetów starostw w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, wyniku prac zespołu rządowego pod przewodnictwem Reklama

ministra M. Boniego z przedstawicielami Stowarzyszenia Poszkodowanych Przedsiębiorców RP, likwidacji Obwodowego Urzędu Miar w Rybniku, aktywizacji zawodowej ludzi młodych, stanu realizacji obietnic wyborczych składanych w 2011 r. przez Platformę Obywatelską dla Śląska, wzrostu wydatków dla samorządów spowodowanych wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, środków finansowych przeznaczonych na wspieranie działań mających na celu poprawę jakości pracy i zwiększenie liczby miejsc w młodzieżowych ośrodkach

wychowawczych w 2012 r., stanu realizacji obietnic wyborczych składanych w 2011 r. przez PO dla Śląska w zakresie tzw. ustawy metropolitalnej, likwidacji połączeń kolejowych na trasach Rybnik – Bielsko-Biała, Rybnik – Chałupki, Katowice – WisłaGłębce, Bielsko-Biała – Czechowice-Diedzice – Pszczyna – Rybnik, Czechowice-Dziedzice – Cieszyn, Częstochowa – Lubliniec – Opole oraz Bytom – Gliwice, likwidacji przez zarząd woj. śląskiego największej samodzielnej placówki muzealniczej w województwie Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, wstrzymania

przez Komisje Europejską kwoty 312 mln euro dla Polski z Programu Operacyjnego „Innowacyjna gospodarka”, prac nad zmianami przepisów regulujących przechodzenie górników na emeryturę na specjalnych zasadach oraz wzrostu kosztów ubezpieczenia szpitali w związku z wejściem w życie ustawy o działalności medycznej. Aktywna na polu międzynarodowym. Należy do kanadyjskiej, chińskiej, szwajcarskiej i węgierskiej grupy parlamentarnej. Działa w czterech stałych komisjach oraz pięciu zespołach parlamentarnych. red.

3 marca 2012

Co z rozbudową magistratu? Nie będzie Rybnik Rybnicki magistrat nie zostanie rozbudowany. Taką decyzję podjęli radni na ostatniej sesji. Na inwestycję miasto miało zabezpieczone 5 mln zł. Pieniądze te zostaną zagospodarowane w inny sposób. – Na modernizację budynku po dawnej palarni kawy – informuje prezydent Fudali. Do odnowionego budynku przeniosą się urzędnicy.

Prezydent Adam Fudali

ie będzie rozbudowy Urzędu Miasta. Zostanie za to zmodernizowany budynek po dawnej palarni kawy przy ulicy Rzecznej w Rybniku. – Będzie tam pracować około 60 pracowników zieleni miejskiej oraz rybnickich służb komunalnych – mówi prezydent Adam Fudali. Prawdopodobnie odnowiony budynek będzie również miejscem pracy dla nowych urzędników, którzy zostaną zatrudnieni w związku z wprowadzeniem tzw. ustawy śmieciowej.

Wiadomości

skomentu j na caferyb nik.pl

– Chcemy powiększyć parking, żeby osoby, które przyjadą załatwić jakieś problemowe sprawy związane z śmieciami, miały gdzie zostawić samochód – tłumaczy włodarz. Władze planują realizację zadania jeszcze w tym roku. Nie wiadomo, jaką kwotę pochłonie inwestycja. – Nie mamy jeszcze wartości kosztorysowej. Jesteśmy na etapie opracowywania projektu technicznego modernizacji budynki i jego otoczenia – zaznacza prezydent. (m)

Śląskie wice Żymła a bułka Roz jeden synek przylecioł do piekarni i woło: – Dejcie mi dwie żymły i jedna bułka! – Przecież to jest to samo – pado piekorz. – Ale kać tam! Żymła jest żymłą a bułka – bułką. Piekorz mu sprzedoł, ale jak synek już mioł wyjść ze sklepu, pado mu jeszcze roz: – No dyć pwiedz mi – a to był piekorz ze Śląska – no powiedz mi czemu to nie jest to samo? – No bo widzą, te dwie żymły są dlo babki i mojej matki, a ta bułka jest dlo ciotki, a ona jest z Sosnowca.

Większe stoły Przyszedł chłop do restauracji i obstalowoł se parówki i żemłę. Kelner przyniósł, a chłop patrzy na talerz i pado: – Co to? Zmniejszyliście porcje? – Nie, ino robiliśmy remont i wstawiliśmy wieksze stoły, to sie tak teroz wszystkim będzie zdowało.

Nie może oddychać Masztalski miał wypadek w kopalni i leży w szpitalu, podłączony do różnych urządzeń. Wpada Maryjka i siadając na brzegu łóżka, lamentuje: – Co ci to chiopeczku? Takiś ty borok! Cierpisz, ja? Masztalski rusza kilka razy ustami i pokazuje coś ręką. – Co to – lamentuje baba dalej – napisać mi coś chcesz? mosz tu kartka i ołówek. Masztalski pisze coś i zamyka oczy. – Tak żech bez chłopa została! – lamentuje baba i wzrok jej zatrzymuje się na zapisanej kartce: „Maryjko, pieronie, bier ta swoja ...... z tej rury, bo dychać nie moga”.

Wspólny bilet i ulgi dla tych, którym się należy? konferencji mówiliśmy na przykład o ulgach dla emerytów. A przecież emeryci są różni. Niektórzy jeszcze pracują. Są tacy, którzy mają dość wysokie emerytury, z kolei inni żyją w skrajnej biedzie. Teraz mamy czas, by zadecydować o podejściu do ulg i o tym, komu powinny przysługiwać – zaznaczyła prezydent.

Rybnik

Samorządowcy rozważają wprowadzenie wspólnego biletu na terenie całego subregionu zachodniego. – Najpierw trzeba jednak wprowadzić wspólne taryfy i ulgi. Inaczej nie można mówić o wspólnym bilecie – podkreśliła podczas konferencji Centra przesiadkowe, dotyczącej transportu wiceprezydent czyli prawie jak Rybnika Joanna Kryszczyszyn. w metrze Samorządowcy doszli też do ciekawych Władze i przewoźnicy mywniosków, jeśli chodzi o ulgi. ślą również o stworzeniu cen– Pasażer zwraca uwagę przede wszystkim na jakość komunikacji, cenę i regularność. Kompletnie nie interesuje go jakie jest rozliczanie i kto płaci za ten autobus – mówiła wiceprezydent Joanna Kryszczyszyn podczas konferencji „Plan transportowy dla miasta Rybnika i subregionu zachodniego”, która odbyła się 16 lutego w Rybniku. W konferencji wzięli udział samorządowcy z subregionu, między innymi przedstawiciele Rybnika, Żor, Wodzisławia, Rydułtów, Jastrzębia czy Kuźni Raciborskiej. – Są to samorządowcy, z którymi współpracujemy. Nie ma sensu tworzyć planu transportowego na zasadzie „koniec granicy miasta, więc reszta nas nie interesuje”. My chcemy się dogadać i wyjść naprzeciw potrzebom mieszkańców. Chcemy mówić o wspólnym bilecie, taryfach, ulgach oraz o tym w jaki sposób się rozliczać i jak podnieść jakość transportu – podkreśliła wiceprezydent Kryszczyszyn.

Jest więc szansa, że nie trzeba będzie kupować kilku biletów od różnych przewoźników, by przejechać przez subregion. Jeśli samorządy się dogadają i powstanie wspólny bilet, scali on „komunikacyjnie” kilka miast i gmin. – Rozmowy w tym zakresie są już daleko posunięte, ale najpierw trzeba wprowadzić wspólne taryfy i ulgi. Inaczej nie można mówić o wspólnym bilecie – mówiła stanowczo wiceprezydent Rybnika.

Ulgi dla tych, którym się należy Samorządowcom zależy, by ulgi przysługiwały tym osobom, które z różnych względów powinny je otrzymywać. Bez niepotrzebnego rozdawnictwa. Przy tej okazji wiceprezydent przypomniała, że ulgi są dwojakiego rodzaju. Te, które państwo narzuca odgórnie, czyli na przykład dla studentów, kombatantów czy posłów, oraz te, o których decyduje samorząd. – Podczas

trów przesiadkowych. Przykład? Rybnik świadczy usługi transportowe na rzecz Rud. – Dojeżdża tam nasz autobus. Zaproponowaliśmy samorządowcom, że nadal możemy dojeżdżać naszą komunikacją, jednak zależy nam, by po ich terenie, czyli tam, gdzie gęstość zabudowy jest mniejsza, poruszał się wynajęty przez nich busik. Ma on być zintegrowany z autobusem. Ta współpraca musi się zazębiać – wyjaśnia wiceprezydent.

Przewodniczący RM Andrzej Wojaczek (po lewej)

Powstanie centrów przesiadkowych wiąże się z badaniem potoków pasażerskich. Komunikacja ma bowiem służyć mieszkańcom i zachęcać ich do tego, by z niej korzystali. – Pasażer musi wiedzieć, że jeśli dojedzie w jedno miejsce i musi się przesiąść, to za chwilę będzie miał kolejny autobus – puentuje wiceprezydent i dodaje, że przed samorządowcami jeszcze szereg spotkań, podczas których mają wypracować wspólne ustalenia. (m)

Rybniczanie, szykujcie się na podwyżkę Rybnik Mamy złą wiadomość dla mieszkańców Rybnika. Już od kwietnia przy płaceniu rachunków za wodę trzeba będzie sięgnąć głębiej do portfela. Cena 1 m3 wody wzrośnie o 20 groszy. – Zmiana taryfy zawsze budzi w Rybniku duże emocje – zauważył prezydent Fudali. Z kolei prezes PWiK zapewnił, że woda w Rybniku wcale nie jest taka droga.

Obwodnica otrzymała imię P Rybnik

Obwodnica imienia Henryka Mikołaja Góreckiego – tak należy mówić o nowo wybudowanym w Rybniku fragmencie obwodnicy, który ciągnie się od skrzyżowania z ulicą Budowlanych do skrzyżowania z ulicą Rudzką. – Jest jeszcze kwestia nazwania dwóch rond – przypomina prezydent Adam Fudali.

a ostatniej sesji miejscy radni podjęli decyzję o nadaniu fragmentowi obwodnicy stanowiącej łącznik ulic BudowlanychRudzka imienia Henryka Mikołaja Góreckiego. – To człowiek tej ziemi, bardzo do niej przywiązany. To uczeń braci Szafranków i honorowy obywatel miasta Rybnika – tak mówił o pochodzącym z Czernicy wybitnym kompozytorze prezydent Adam Fudali.

Swojej nazwy nie mają na razie dwa ronda znajdujące się na wspomnianym odcinku drogi. – Zamysł był taki, by ronda nosiły nazwy miast, z którymi Rybnik na umowy partnerskie, albo imiona osób zasłużonych dla Rybnika – wyjaśnia prezydent i dodaje, że z praktyki nadawania rondom nazw korzystają również inne miasta. – Myśmy rozpoczęli tę akcję i poszło w Polskę – puentuje włodarz. (m)

odczas ostatniej sesji rybniccy radni zatwierdzili nową taryfę dla zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Będzie ona obowiązywała od 1 kwietnia. Po podwyżce 1 m3 wody kosztować będzie 5,23 zł, czyli wzrośnie o 20 groszy. Nie zmieni się za to cena odprowadzania ścieków (8,15 zł). Zanim radni zagłosowali, usłyszeli od obecnego na sesji prezesa PWiK w Rybniku, Janusza Karwota, że woda w Rybniku wcale nie jest taka droga. – Jesteśmy na 36. miejscu, a więc dopiero w czwartej dziesiątce. Mówienie, że mamy najdroższą wodę, wcale nie jest prawdą – podkreślił prezes Karwot odwołując się do zestawienia prowadzonego przez portal ceny-wody.pl. Prezes przedstawił również sprawozdanie z działalności przedsiębiorstwa. – Możemy się cieszyć, że mamy takie PWiK. Możemy się nim chwalić – zapewnił Janusz Koper, pełnomocnik prezydenta Rybnika ds. dróg i gospodarki komunalnej.

prezes PWiK Janusz Karwot zapewniał, że nie mamy najdroższej wody

Z kolei prezydent Adam Fudali nawiązał do kwestii budowy kanalizacji. – Wiele razy byliśmy krytykowani za tę inwestycję. A okazuje się, że racja była po naszej stronie. Jeśli ceny energii czy paliwa nie będą się drastycznie zmieniać, to przejdzie moment, że ceny za odbiór kanalizacji w naszym mieście będą spadać – stwierdził włodarz. Za wprowadzeniem nowej taryfy opłat zagłosowali radni BSR i PiS, przeciw byli członkowie klubu PO. (m)

3 marca 2012

Angielski święty patronem kaplicy zamkowej Rybnik Maria Panna, święty Jan Chrzciciel, św. Krzyż, św. Jakub czy Duch św. – to często spotykane wezwania, czyli patrocinia polskich świątyń. Patronem kaplicy zamkowej w Raciborzu jest tymczasem św. Tomasz Becket. Wielu turystów zadaje często pytanie, dlaczego w średniowieczu wybrano akurat męczennika z kraju Albionu?

więty Tomasz Becket (1118-1170) był arcybiskupem Canterbury (1162-1170) i kanclerzem Anglii. Postać żywo zapisała się w historii Anglii. Arcybiskup był najpierw przyjacielem króla Henryka II, a później jego zaciekłym adwersarzem. Hierarcha Kościoła przeciwstawiał się manipulacjom władcy, za co też zginął śmiercią męczeńską z rąk czterech królewskich siepaczy. Do dramatu doszło w katedrze w Canterbury. Już w 1173 r. papież Aleksander III wyniósł Tomasza na ołtarze. Męczennik stał się drugim patronem Anglii, a miejsce jego śmierci celem licznych pielgrzymek. Równie liczne były relikwie Becketa rozsyłane po całej Europie, najczęściej fragmenty szat, które miały styczność z jego grobem. Analogiczną postać mamy w historii Polski. To św. Stanisław ze Szczepanowa (10301079), biskup krakowski i jeden z głównych patronów naszego kraju. Św. Stanisław również wiódł spór ze świeckim władcą – królem Bolesławem Szczodrym. Piętnował publiczne zgorszenie, na które przyzwalał monarcha, i niewłaściwe postępowanie wobec poddanych. Król uznał go za zdrajcę i skazał na śmierć. Do

Tajemnice historii

zbrodni na duchownym doszło w Krakowie. Dodajmy tu, że autorem żywota św. Stanisława, znanego w dwóch wersjach – krótszej Vita minor i dłuższej Vita maior, jest dominikanin o. Wincenty z Kielczy, przeor konwentu św. Jakuba w Raciborzu. W 1088 r. relikwie św. Stanisława przeniesiono do katedry wawelskiej, co uznawane jest za początek jego kultu. W 1253 r. papież Innocenty IV wyniósł św. Stanisława na ołtarze Kościoła katolickiego. Postać ta imponowała władcom górnośląskim, a szczególnie księciu Przemysłowi raciborskiemu. O mały włos, a również w Raciborzu mogło dojść do dramatu znanego z Canterbury czy Krakowa. Rzecz idzie o słynny spór pomiędzy biskupem wrocławskim Tomaszem II Zarembą a księciem Henrykiem IV Probusem. Skonfliktowany z księciem hierarcha skorzystał z ochrony górnośląskiego dworu i schronił się przed księciem na raciborskim zamku. To wydarzenie z lat 80. XIII wieku opisał Jan Długosz na kartach swoich Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego: Już piąty rok przeciągało się wygnanie biskupa Tomasza i jego duchowieństwa

wrocławskiego przez księcia wrocławskiego Henryka IV i niegodziwe zagarnięcie przezeń zarówno miast, miasteczek i wsi, jak i dziesięcin oraz dochodów kościelnych. Przez tak długi jednak okres czasu nie mogła się nasycić jego chciwość, a jego żądzy władzy i okrucieństwa nie zdołał ukrócić interdykt kościelny nałożony na jego ziemie i księstwa przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba Świnkę. Biskup wrocławski Tomasz utrzymywał w końcu swój urząd biskupi oraz duchownych, którzy z nim razem zostali wygnani, z czynszów, dziesięcin i dochodów z ziem podległych władzy innych książąt polskich, których książę wrocławski Henryk nie mógł zagarnąć. Przebywał w należącym do jego diecezji wrocławskiej mieście Raciborzu, które wtedy było w posiadaniu księcia opolskiego Kazimierza, i znosił z wielkim spokojem przykrości wygnania własnego i swego kleru. Książę (…) usiłując go usunąć także z tej siedziby, przez wielu posłańców i listownie domagał się od księcia opolskiego Kazimierza, żeby nie pozwalał pozostawać w swoim mieście jego śmiertelnemu wrogowi biskupowi Tomaszowi (…), grożąc, że jeśli uzna za stosowne postąpić inaczej, będzie miał w nim zawziętego wroga. Ale kiedy widział, że książę opolski Kazimierz przyjmuje to z pogardą i kpi sobie z jego zapowiedzi i pogróżek, zgromadziwszy wielkie wojsko zarówno z własnych żołnierzy, jak i zaciężnych, najętych na kontrybucję pieniężną, którą ukarał kościół wrocławski, najeżdża [ks. Henryk] zbrojnie ziemię księcia opolskiego Kazimierza i oblega miasto Racibórz z powodu obecności w nim biskupa wrocławskiego Tomasza i jego kleru. Chociaż zamożniejsi mieszczanie raciborscy znosili oblężenie przez jakiś czas i przyrzekali, że ścierpią je jeszcze dłużej, jednak zaskoczony lud, odczuwając niedostatek i brak żywności, udręczony głodem, płakał ciągle, jęczał głośno i wzdychał, rzucając przekleństwa i obelgi na biskupa Tomasza i jego kler. Poruszony tym biskup Tomasz, z wielkiej życzliwości, którą się podobno zawsze wyróżniał,

rzecze: – Raczej niech ja i moje duchowieństwo wpadniemy w ręce tyrana, niż żeby ci niewinni ginęli z głodu. Uwolnijmy natychmiast od niebezpieczeństwa ludzi, którzy oblężeni mrą ze strachu i głodu. Naszym uwięzieniem, albo – jeżeli tak się spodoba Bogu – śmiercią odsuńmy zagładę grożącą temu miastu, które nas przez długi czas żywiło i udzieliło nam schronienia. Następnie wkłada szaty liturgiczne i każe się w nie ubrać niektórym duchownym. I tak w infule i z insygniami biskupimi rusza z miasta z całym swoim, bawiącym z nim na wygnaniu klerem i podąża do obozu tyrana, by uśmierzać jego gniew największą pokorą. Tyrana, który widział z daleka jego przybycie, za łaską Bożą ogarnął tak wielki strach, że wyskoczywszy ze swojego namiotu wybiegł możliwie najszybciej na spotkanie biskupa, padł twarzą na ziemię i jakby dostrzegając w biskupie coś Boskiego i czcząc pod jego postacią Wiecznego Pasterza, prosił o wybaczenie mu jego postępków. Biskup Tomasz, podnosząc go z ziemi, ze łzami obiecuje, że daruje mu całe wiarołomstwo, jakiego się dopuścił, byleby tylko wytrwał w tej skrusze i pobożności. I po wzajemnych rzewnych uściskach i pocałunkach, książę i biskup weszli bez świadków do najbliższego kościoła św. Mikołaja. Szczęśliwe pojednanie skłoniło biskupa do ufundowania dwóch kolegiat – św. Krzyża we Wrocławiu oraz św. Tomasza Becketa w Raciborzu. W tym drugim przypadku, zapewne przy aprobacie ra-

ciborskiego dworu, nawiązał wezwaniem do wydarzeń z Canterbury oraz Krakowa. W obu przypadkach męczeńska śmierć duchownych stała się źródłem żywego kultu, ale i symbolu wyższości władzy duchownej nad świecką. Zakończenie sporu w Raciborzu zajęło poczesne miejsce w historii wrocławskiego Kościoła. Świadczy o tym chociażby ikonografia kartusza najstarszej mapy diecezji wrocławskiej wykonanej w 1751 roku przez augustianina Johanna Ignatza Felbigera. Między postaciami św. Wincentego i św. Jadwigi umieszczono w nim scenę zgody Henryka z Tomaszem z Raciborzem w tle. Ks. Augustyn Weltzel – autor wydanej z końcem XIX wieku monografii parafii św. Jana Chrzciciela na Ostrogu, wzmiankuje przy okazji infor-

macji o przeniesieniu w 1416 roku kolegiaty z kaplicy zamkowej do kościoła p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przy raciborskim Rynku, iż: aby stara, stworzona przez przodków kaplica kolegialna nie stała opustoszała i bez nabożeństw, miano codziennie odprawiać jedną lub dwie msze święte i odbyć co roku cztery uroczyste procesje ku czci relikwii znajdujących się na zamku. Weltzel poskąpił jednak szczegółów. Nie wiadomo, skąd zaczerpnął wiadomość o relikwiach, na czym polegała ich świętość oraz co się z nimi później stało. Czy w kaplicy przechowywano relikwie św. Tomasza Becketa albo św. Stanisława ze Szczepanowa? Być może kiedyś znajdą się dokumenty, które pozwolą odpowiedzieć na to pytanie. Grzegorz Wawoczny

Informacja dla turystów

Na Zamku Piastowskim w Raciborzu można zwiedzić wnętrza siedziby górnośląskich władców oraz oglądać wystawy Komnata strachu, świat kobiety i skarby ziemi raciborskiej. Można też przymierzyć 15-kg husarską zbroję pocztowego z XVI-XVII wieku, w której skład wchodzą: szyszak husarski, obojczyk, naramienniki, napierśnik (kirys), karwasze oraz szata (żupan), czy zobaczyć kobiecy strój mieszczański lub zbroję sir George Clifforda. Z końcem lutego zbiory wzbogaciły się o ka-

rabelę, czyli lekką i ozdobną szablę szlachty polskiej, jako dodatek do wspomnianej zbroi husarskiej, oraz kałkan – lekką, okrągłą, silnie wypukłą tarczę, typową dla krajów wschodnich, takich jakich Persja bądź Turcja. Dodajmy, że z wszystkimi eksponatami można sobie zrobić zdjęcie. Wszystkie zbroje, w tym wzmiankowana zbroja sir George Clifforda zostały wykonane przez raciborskiego płatnerza, Roberta Stefanowskiego. Zbroję Lorda Clifforda można podziwiać jeszcze do końca marca 2012 r.

Punkt Informacji Turystycznej na Zamku Piastowskim w Raciborzu ul. Zamkowa 2, 47-400 Racibórz, Budynek Bramny tel. +48 32 700 60 52 tel. +48 32 700 60 50 wewn. 105 e-mail: it@zamekpiastowski.pl, promocja@zamekpiastowski.pl Ustalone godziny zwiedzania zamku w Raciborzu (dotyczy wyłącznie weekendów i świąt; w pozostałe dni oprowadzamy naszych gości w godzinach od 9.00 do 16.00): 10.0010.45, 10.45-11.30, 11.30-12.15, 12.15-13.00, 13.00-13.45, 13.45-14.30, 14.30-15.15, 15.15-16.00.

www.zamekpiastowski.pl

3 marca 2012

Rozrywka

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 27 utworzą rozwiązanie – aforyzm Alberta Moravii

Wiadomości

3 marca 2012

ogłoszenia drobne Jak dodać anons? Dla domu Pomoc domowa Pilnie poszukuję Jestem samotną, pracującą kobietą bez zobowiązań. Ze względu na moją trudną sytuację poszukuję pokoju do wynajęcia, w zamian za opłatę mediów, sprzątanie, zakupu, opiekę. Nie stać mnie na opłacenie czynszu. Tel: 602 324 482. Poszukuję gosposię Szukam jakiejś gosposi z rekomendacjami i doświadczeniem. Tel: 504 165 865, email: mktmd@vp.pl.

Usługi remontowe Kompleksowe remonty i wykończenia wnętrz Usługi Rem. - Bud. „GABRIEL” Wykonujemy kompleksowe remonty i wykończenia wnętrz: malowanie, tapetowanie, kafelkowanie, tynki ozdobne, zabudowy g.-k., montaż paneli, montaż kominków, łazienki i inne. Tel: 606 785 635, email: rem_bud_gabriel@interia. pl, www.rem-bud-gabriel.strefa.pl. Zakład Elektryczny Rol-Elektro-Bud Wykonuje kompleksowe usługi elektryczne. Wynajem podnośnika koszowego 22 m. Tel: 602327179, 601453113.

Zespół muzyczny Manix profesjonalna oprawa muzyczna wesel,zabaw oraz wszelkich imprez okolicznościowych. Tel: 507 836 992, www.zespolmanix.pl.

Inne Restauracja Odstąpię rezerwację restauracji VIWAT w Raciborzu na 06.05.2012 (komunia) . Tel: 606 670 104, email: ewaleksza@o2.pl.

Motoryzacja Sprzedam Ciężarowe Volvo 6,23t. Ciężarowe VOLVO FL6, 2002r, przebieg 343383 km, skrzynia manualna, 6 biegów, silnik 6l, 220KM, ładowność 6,23 t, kabina sypialna z leżanką, biała, zabudowa skrzyniowa, cena 49600zł. Tel: 601 982 568, email: info@aimms.com.pl. Sprzedam auto Renault Clio TCE 1,2, 16V, 100 KM przebieg 92.000 km rok prod. 2007 rej 2008 kilmatyzacja , ABS, elektrycznie podnoszone szyby, radioodtwarzacz CD, komputer pokladowy, garażowane cena 25.000 zł. Tel: 601 49 36 07.

Doradztwo

Opel astra II – sprzedam Opel Astra II,poj. 1,2,1998, benzyna, QP, granatowy, zadbany, stan bardzo dobry, jeździ kobieta, 2 właściciel, bezwypadkowy, opony letnie nowe kleber i zimówki pirelli, alufelgi. Zapraszam!!!. Tel: 784 742 694.

Odzyskujemy odszkodowania Kancelaria prawnicza- odzyskujemy odszkodowania z OC sprawcy: wypadki komunikacyjne, w pracy,uszczerbek na zdrowiu,utrata bliskiej osoby, napiszemy pozew, roszczenie, bez opłat wstępnych opłat ws. Tel: 505 318 515, email: m.kimmel@sokrates-odszkodowania.pl.

Opel Vectra B 1.8 16v Kombi Mam do sprzedania ładną Vectrę w wersji Sport, Rok: 1999, Przebieg: 136000, srebrny metalic, komputer pokładowy, alufelgi, samochód jest bezwypadkowy, ma wymieniony rozrząd (org GM). Cena: 9200 zł. Tel: 691 779 585, email: klima273@wp.pl.

Finanse

Usługi finansowe ChwiIwki pożyczki Szybkie pożyczki które możesz spłacić w szybkim terminie, bez zaświadczeń o dochodach i dokumentów - wymagany tylko telefon komórkowy i konto w banku w Polsce. Informacje pod poniższym adresem strony www.nachwilke.com. Pożyczki Chwilówki Szybkie pożyczki które możesz spłacić w szybkim terminie, bez zaświadczeń o dochodach i dokumentów - wymagany tylko telefon komórkowy i konto w banku w Polsce. Informacje pod poniższym adresem strony, email: portfel24@portfel24.eu, www.kredyt.portfel24.eu/viasms.

Imprezy / Przyjęcia Oprawa muzyczna Zespł Muzyczny Profesjonalna oprawa muzyczna wszelkich imprez. Zespół w składzie 1,2 lub 3 osoby. Wesele już od 900 zł, przyjęcia urodzinowe 300zł, zabawy 600zł. Tel: 790 228 455, email: zespolprestige@o2.pl. Zespł muzyczny Manix Reklama

Sprzedam samochd Sprzedam Opla Vectre 1.6 16V 1997 r. 180 tys. km, bardzo bogate wyposazenie oraz Forda Fieste 1.3 1993 r. Cena do negocjacji. Tel: 791 627 030, email: sebaesox@op.pl. Ford Focus Kombi 2004 r. – okazja Tel: 660 361 588, email: jesust@interia.plwww.autotrader.pl/ford_focus_2004_r/120116825/d?preview=1. Ładna corsa D 2007 listopad Sprzedam corse D z roku 2007 listopad silnikiem 1.2 16V pelne wyposazenie oprocz skory cena 21500 zł do negocjacji. Tel: 507 845 580, email: artur.maron@wp.pl. Ładna Corsa C z wspomaganiem Ładna corsa C z roku 2001 silnikiem 1.0 benzyna radio CD wspomaganie kierownicy cen. zamek kierownica multifunkcyjna cena 9400 zł. Tel: 507 845 580, email: artur.maron@wp.pl. Srebrna fiabia kombi 2006 r. 1.2HTP 47KW Abs, pod. pow. klimatyzacja, klim. schowek, kom. pokład. zestaw głośnomów, reg. kierownica. Opony letnie i zimowe, po wymia-

nie pasków, płynów i oleju, ks. serwisowa. Stan tech.i wizualny bdb. Przebieg 137000 CENA 16990. Tel: 791 471 642. www:allegro.pl/zadbana-serwisowana-fabia-z-klimai2157871188.html.

Do wynajęcia mieszkanie w centrum Raciborza, 2 pok. z aneksem kuchennym, z c.o. 34 m2 , IVpiętro. Niski czynsz. Tel: 508602547 po 15-tej.

Sprzedam skuter romet 727 Sprzedam skuter romet 727 przebieg przeszło 11 tys. 4-ro sów oc ważne do 13 kwietnia lekko popękane plastiki cena 880 zł. Tel: 501 196 475, email: andkar1@vp.pl.

Sprzedam dom Sprzedam piętrowy dom, (powierz. 165 m), okolice Kietrza, zabudowania gospodarcze, warsztat, garaże (działka 34 ary). Stan do zamieszkania, możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i kupno bez działki. Tel: 697300870,77 4855164, email: ja37ikd@o2.pl.

Sprzedam Renault Clio TCE 1,2 , 16V , 100 KM przebieg 92.000 *radioodtwarzacz CD ze sterowaniem przy kierownicy *kilmatyzacja *elektrycznie podnoszone szyby *pierwszy właściciel garażowanie serwisowane. Tel: 601 493 607.

Dom sprzedam

Mieszkanie do wynajęcia Reklama

biurowa cokolwiek. Odbyty staż jako pracownik biurowy, potrafię obsługiwać komputer, urządzenia biurowe oraz kasę fiskalną. Prawo jazdy kat. B. Tel: 667 252 346, email: annamazurczyk@gmail.com.

Praca Szukam pracy Szukam pracy Szukam pracy jako sprzedawca. , jako pomoc

ZATRUDNIMY OD ZARAZ DOŚWIADCZONE OSOBY NA STANOWISKU DYSPOZYTORASPEDYTORA TRANSPORTU (DOŚWIADCZENIE MIN 1 ROK). Tel: 516 005 461, email: jlyko@ekookna.pl. www:www.ekookna.pl. Zatrudnię serwisanta s. komputerowego Zatrudnię serwisanta s.komputerowego, CCTV. Wymagania: doświadczenie w serwisowaniu s.komputerowego, dyspozycyjność, chęć nauki oraz rozwoju, prawo jazdy kat.B. CV proszę przesyłać na adres e-mail. Tel: 693 399 671, email: kontakt@cyberion.org. Spawacz MIG/MAG Potrzebny spawacz MIG/MAG od zaraz. Umiesz spawać zadzwoń. Tel: 607 763 196.

Działkę sprzedam

Racibórz działka z prawem zabudowy Do sprzedania działka w centrum Raciborza z warunkami zabudowy o powierzchni ok. Iveco - nowe auta dostawcze i ciężarow 2 Potrzebujesz nowego samochodu dostawczego 10.000 m , z możliwością podziału na mniejsze. bądź ciężarowego? Zadzwoń - Przyjedziemy – Jest zezwolenie na wybudowanie 8-u bliźniaków Doradzimy! Handlowiec marki IVECO na terenie + 1 dom lub długi blok. Tel: 605 633 759, emaśląska i opolszczyzny: Michał Bartel. Tel: 660 il: kasiaak@autograf.pl. www:Q6XRJT27. 477 876, email: michal.bartela@siltruck.pl. Sprzedam działki budowlane w Łubowicach Usługi Sprzedam atrakcyjne działki budowlane w Smart dla firm-wynajem samochodu Łubowicach od 10 arów na nowo powstaOferujemy Państwu wynajem samochojącym osiedlu. Wszystkie media przy działdów marki SMART w celach reklamowych. ce, spokojna okolica, piekne widoki, połoMożna je dowolnie okleić, autko jest wiżone na równinie, teren niezalewowy. Tel: doczne i niebanalne. Czas najmu zależny 324105636,609382051 . od Państwa. Zadzwoń i zapytaj. ZAPRASZAMY!!!. Tel: 795884710/324102054, email: Działkę kupię celina@sab-international.pl. Kupię ogródek działkowy Kupię ogródek działkowy z murowaną altaną, Nieruchomości prąd woda, ubikacja zadbana w Raciborzu. Tel: Mieszkanie sprzedam 791 207 440, email: marija13@interia.pl. Sprzedam mieszkanie Sprzedam mieszkanie dwupokojowe (48 m2) na parterze w bloku 4-piętrowym przy ul. Dworskiej. Tel: 784 016 648.

Wejdź na portal CafeRybnik.pl, dodaj ogłoszenie drobne a my bezpłatnie umieścimy je w tygodniku Cafe Rybnik. Promocja trwa do końca marca 2012 r. i nie dotyczy anonsów podmiotów gospodarczych. Firmy prosimy o kontakt plewczynska@caferybnik.pl

Kawiarnia Francuska La Rue zatrudni Kawiarnia Francuska La Rue zatrudni osoby uczące się do obsługi kawiarni. Zgłoszenia ze zdjęciem proszę wysyłać na email: larue.rekrutacja@gmail.com. Składanie długopisów Składanie długopisów, wysokie zarobki, koperta zwrotna + znaczek na adres M. Popek, ul. św. Jadwigi 1, Rybnik 44-200 Młodszy Specjalista ds. Eksportu Firma Mieszko poszukuje Młodszego Specjalisty ds. Eksportu (umowa na zastępstwo). Wymagana biegła znajomość języka angielskiego oraz języka rosyjskiego. Tel: 32 796 11 33, email: pracuj@mieszko.com.pl. Pracownik Szukam pracy jako pomocnik przy remontach, budowlanka itp. Praca w magazynie również. Posiadam uprawnienia na wózek widłowy i prawo jazdy kat. B. Jestem osobą punktualną i bez nałogów. Tel: 886 439 929, email: gregory.p.71.71@o2.pl.

Dam pracę Dyspozytor/ Spedytor Transportu

Inne Pisanie tekstów Proponuję usługi copywriterskie. Piszę unikatowe teksty z każdego zakresu. Pracuję w branży PR i marketing. Tel: 604 552 356, email: olenka1987@poczta.onet.pl.

3 marca 2012 Reklama

Rozrywka

SPECJAŁY Weroniki

Chilmon Ciasto 3 Bit

Na blaszkę o wymiarach 23 cm x 37 cm Biszkopt: 4 jajka, 4 łyżki cukru, 1 mały cukier waniliowy, 4 łyżki mąki pszennej, 1 łyżka mąki ziemniaczanej, 1 kopiasta łyżeczka proszku do pieczenia, 3 łyżki wody Jajka ubić z cukrem i cukrem waniliowym przez 10 minut, po czym dodać obie przesiane mąki wymieszane z proszkiem, oraz wodę. Piec około 10-15 minut w tem 180˚. Dodatkowo przygotować: 20 sztuk herbatników szkolnych o wymiarach 7cm x 5 cm, 170 g krakersów Masa budyniowa: 2 budynie śmietankowe, 4 łyżki cukru, 0,5 litra mleka, 1 cytrynowa galaretka, 1 kostka masła lub margaryny Budynie ugotować z cukrem w 0,5 litra mleka, odstawić i do gorącego budyniu wsypać suchą galaretkę którą trzeba dobrze wymieszać po czym odstawić do całkowitego wystudzenia. Zimną masę budyniową utrzeć z masłem (lub margaryną). Masa karmelowa: Puszka masy krówkowej Masę zmiksować około 2,5 minuty do momentu aż zrobi się lekko płynna. Masa smietankowa: 300 ml śmietany 30%, 2 małe cukry waniliowe (razem 16 g), 1 śnieżka, 3 płaskie łyżeczki żelatyny. Żelatynę namoczyć w 1/3 szklance wody, po czym rozpuścić na małym płomieniu. Kremówkę ubić z cukrem waniliowym, śnieżkę ubić według przepisu na opakowaniu. Obie masy połączyć dodając ostudzoną żelatynę. Na upieczony biszkopt dajemy masę z budyniów na to układamy herbatniki. Na herbatniki wylewamy masę krówkową, po czym układamy krakersy, na krakersy kładziemy masę śmietankową. Odstawiamy na 24 godziny, aby wszystko się przegryzło i zmiękło. Dekorujemy potartą czekoladą. Rady: Można zrezygnować ze spodu biszkoptowego, a zamiast niego ułożyć jako spód dodatkową porcję herbatników. Zamiast zmiksować masę krówkową można ją utrzeć z 3/4 kostki masła lub margaryny, wtedy masa jest wyższa, ale za to bardziej kaloryczna.

Reklama

Wydawca:

Fabryka Informacji s.c. ul. Batorego 7/2, II p., 47-400 Racibórz Tel.: 32 415 18 66

Redaguje zespół: Redaktor naczelny: Grzegorz Wawoczny Zastępca red. nacz.: Magdalena Sołtys

Reklama w gazecie: Małgorzata Plewczyńska Kierownik Działu Reklam Tel.: 509 505 765, plewczynska@caferybnik.pl Joanna Komaniecka Specjalista ds. marketingu Tel.: 512 039 720, komaniecka@caferybnik.pl Monika Deka Specjalista ds. marketingu Tel.: 789 132 083

Druk:

POLSKAPRESSE Sp. z o.o., Sosnowiec nakład: 10 000 egz. Teksty dziennikarskie i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Kopiowanie rozwiązań graficznych zabronione. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.